Các Khoản Phụ Cấp Không Phải Đóng BHXH Mới Nhất

Tư vấn chuyên môn

Võ Thị Kim Phụng (Phụng Kio) Ceo – Kế toán trưởng

Xem thêm

Công ty TNHH TMDV A.C.S.C là công ty Tư vấn Dịch vụ cho các doanh nghiệp tại TP.HCM. A.C.S.C đã tư vấn cho hàng ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc cung cấp Dịch vụ Tư vấn Thành lập công ty – Tư vấn Thay đổi giấy phép kinh doanh với cơ quan Nhà nước, giúp rút ngắn thời gian khi làm thủ tục hành chính.

Các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH là những khoản thu nhập bổ sung ngoài tiền lương mà doanh nghiệp chi trả cho người lao động nhưng không được tính vào quỹ tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định. Việc xác định chính xác các khoản thu nhập miễn đóng BHXH giúp doanh nghiệp tính đúng, đủ số tiền bảo hiểm phải nộp và tối ưu hóa chi phí lao động hợp pháp.

ACSC Dichvuthanhlap.com cung cấp giải pháp thông tin chi tiết, liệt kê và phân tích rõ ràng danh mục các khoản phúc lợi không đóng BHXH. Chúng tôi sẽ dựa trên Luật Bảo hiểm xã hội, Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH, Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH và các văn bản liên quan để làm rõ vấn đề này, giúp bạn áp dụng chuẩn xác trong thực tế.

Trong cơ cấu thu nhập của người lao động (NLĐ) tại doanh nghiệp, ngoài tiền lương cơ bản theo công việc hoặc chức danh, thường có thêm các khoản phụ cấp, trợ cấp, tiền thưởng và phúc lợi khác. Tuy nhiên, không phải tất cả các khoản thu nhập này đều được dùng làm căn cứ để tính đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Việc xác định rõ ràng đâu là các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH là cực kỳ quan trọng đối với cả doanh nghiệp và NLĐ:

1. Đối với Doanh nghiệp (Người sử dụng lao động):
   • Tính đúng, đủ số tiền BHXH phải đóng: Giúp doanh nghiệp xác định chính xác quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, từ đó tính đúng số tiền BHXH, BHYT, BHTN, Kinh phí công đoàn phải trích nộp hàng tháng, tránh bị truy thu và phạt do đóng thiếu.
   • Tối ưu hóa chi phí lao động (hợp pháp): Việc cơ cấu một phần thu nhập thành các khoản phụ cấp, phúc lợi không đóng BHXH (trong giới hạn và bản chất cho phép của pháp luật) là một cách hợp pháp để giảm tổng chi phí liên quan đến lao động mà vẫn đảm bảo thu nhập cho NLĐ.
   • Cơ sở xây dựng chính sách lương thưởng: Hiểu rõ khoản nào đóng, khoản nào không giúp doanh nghiệp xây dựng chính sách đãi ngộ linh hoạt và hiệu quả hơn.
2. Đối với Người lao động:
   • Hiểu rõ cơ cấu thu nhập thực nhận: Biết được khoản nào trong tổng thu nhập của mình được tính đóng BHXH, khoản nào không, ảnh hưởng đến mức hưởng các chế độ BHXH sau này (lương hưu, thai sản, ốm đau…).
   • Giám sát việc đóng BHXH của doanh nghiệp: NLĐ có thể đối chiếu thông tin trên bảng lương với quy định để biết doanh nghiệp có đóng BHXH đúng và đủ cho mình hay không.

Do đó, việc nắm vững danh mục các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH là kiến thức cần thiết cho bộ phận nhân sự, kế toán và cả người lao động.

Việc xác định khoản thu nhập nào của NLĐ phải đóng BHXH, khoản nào không phải đóng BHXH dựa trên các quy định pháp luật cụ thể về tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Các văn bản pháp lý chính gồm:

1. Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13:
   • Điều 89 quy định về tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc. Khoản 2 Điều 89 giao Chính phủ quy định chi tiết.
2. Nghị định 115/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc (đã được sửa đổi, bổ sung).
3. Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc (đã được sửa đổi, bổ sung).
4. Thông tư 47/2015/TT-BLĐTBXH: Hướng dẫn thực hiện một số điều về HĐLĐ, kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất của Nghị định 05/2015/NĐ-CP (Nghị định này đã hết hiệu lực và được thay thế bởi các Nghị định hướng dẫn BLLĐ 2019, nhưng nội dung về các khoản tính đóng BHXH tại Thông tư này vẫn được kế thừa và làm rõ hơn ở các Thông tư sau).
5. Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 47/2015/TT-BLĐTBXH, làm rõ hơn các khoản thu nhập tính đóng và không tính đóng BHXH.
6. Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, tiếp tục hướng dẫn về tiền lương tháng đóng BHXH.
7. Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017: Ban hành quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN… và quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT (và các văn bản sửa đổi, bổ sung). Quyết định này tổng hợp và hướng dẫn cụ thể cách xác định tiền lương đóng BHXH.

Dựa trên các văn bản này, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc bao gồm: Mức lương, Phụ cấp lương và Các khoản bổ sung khác có tính chất lương, xác định được mức cụ thể và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương. Các khoản thu nhập còn lại, không có tính chất lương hoặc không thường xuyên, sẽ thuộc nhóm các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH.

Xem Thêm: Bạn đã biết Hướng Dẫn Nộp Thuế Môn Bài Online theo Quy Định Về Hóa Đơn GTGT? Chuẩn bị Bộ Hồ Sơ Khai Thuế Ban Đầu thế nào cho đúng?

Dựa trên quy định tại Khoản 3 Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH (được sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 26 Điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH) và các hướng dẫn liên quan, các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH bắt buộc bao gồm:

1. Tiền thưởng:

• Tiền thưởng theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật Lao động 2019 (thưởng dựa trên kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của NLĐ).
• Tiền thưởng sáng kiến.

2. Tiền ăn giữa ca: Khoản tiền hỗ trợ ăn trưa, ăn ca cho NLĐ.

3. Các khoản hỗ trợ khi NLĐ có thân nhân bị chết, NLĐ có người thân kết hôn, sinh nhật của NLĐ.

4. Trợ cấp cho NLĐ gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

5. Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong Hợp đồng lao động theo Khoản 11 Điều 4 Nghị định 05/2015/NĐ-CP (được kế thừa và hướng dẫn chi tiết hơn tại Khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH), bao gồm:

• Khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong HĐLĐ, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên.
• Khoản bổ sung trả không thường xuyên.
• Các khoản bổ sung độc lập, không liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong HĐLĐ.

Cụ thể hóa các khoản tại mục 5 này thường bao gồm (nhưng không giới hạn):

6. Phụ cấp xăng xe: Hỗ trợ chi phí đi lại từ nhà đến nơi làm việc và ngược lại.

7. Phụ cấp điện thoại: Hỗ trợ chi phí liên lạc phục vụ công việc hoặc cá nhân.

8. Phụ cấp đi lại (ngoài xăng xe): Có thể là hỗ trợ vé xe buýt, chi phí gửi xe…

9. Tiền nhà ở: Hỗ trợ chi phí thuê nhà hoặc chi phí nhà ở cho NLĐ.

10. Tiền giữ trẻ: Hỗ trợ chi phí gửi trẻ cho NLĐ có con nhỏ.

11. Tiền nuôi con nhỏ: Hỗ trợ thêm cho NLĐ đang nuôi con dưới một độ tuổi nhất định.

12. Hỗ trợ phương tiện đi lại khi đi công tác (nếu không tính vào công tác phí).

13. Các khoản hỗ trợ, phúc lợi khác không mang tính chất tiền lương, không liên quan trực tiếp đến kết quả thực hiện công việc (ví dụ: hỗ trợ khám sức khỏe định kỳ ngoài quy định, hỗ trợ mua bảo hiểm tự nguyện, tiền mừng các dịp lễ tết không phải là thưởng…).

Quan trọng: Để các khoản hỗ trợ, trợ cấp tại mục 5 được loại trừ khỏi tiền lương đóng BHXH, chúng phải được ghi thành mục riêng trong Hợp đồng lao động và phân biệt rõ ràng với mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác mang tính chất lương, trả thường xuyên.

Việc liệt kê chi tiết và tham chiếu đúng quy định giúp doanh nghiệp xác định chính xác các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH

Sự nhầm lẫn giữa “Phụ cấp lương” và các khoản “Trợ cấp, Phúc lợi” khác là nguyên nhân chính dẫn đến việc xác định sai quỹ lương đóng BHXH. Cần phân biệt rõ:

1. Phụ cấp lương (Tính đóng BHXH):
   • Bản chất: Là khoản tiền bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương trong HĐLĐ chưa tính đến hoặc tính chưa đủ.
   • Đặc điểm: Thường gắn liền với vị trí công việc, chức danh, điều kiện làm việc cụ thể và được trả thường xuyên cùng với lương trong mỗi kỳ trả lương.
   • Ví dụ: Phụ cấp chức vụ, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, phụ cấp khu vực, phụ cấp lưu động, phụ cấp thu hút…
   • Kết luận: Các khoản phụ cấp lương này phải tính vào tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc.
2. Các khoản bổ sung khác (Có thể tính đóng BHXH):
   • Bản chất: Là các khoản tiền ngoài mức lương và phụ cấp lương, liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh.
   • Đặc điểm: Xác định được mức tiền cụ thể trong HĐLĐ và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.
   • Ví dụ: Khoản bổ sung cho hiệu quả công việc, khoản bổ sung theo năng suất (nếu xác định mức cụ thể và trả thường xuyên).
   • Kết luận: Các khoản bổ sung này phải tính vào tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc.
3. Trợ cấp, Phúc lợi (KHÔNG tính đóng BHXH):
   • Bản chất: Là các khoản hỗ trợ, bù đắp về đời sống, khuyến khích tinh thần, không trực tiếp liên quan đến việc thực hiện công việc hoặc chức danh cụ thể trong HĐLĐ.
   • Đặc điểm: Thường không mang tính thường xuyên hoặc không xác định được mức cụ thể trước, hoặc không liên quan đến hiệu quả công việc.
   • Ví dụ: Tiền ăn ca, xăng xe, điện thoại, nhà ở, giữ trẻ, thưởng, hỗ trợ khó khăn, hiếu hỉ… (Như đã liệt kê ở phần trước).
   • Kết luận: Các khoản này không tính vào tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc.

Việc ghi rõ ràng, tách bạch các khoản này trong Hợp đồng lao động và Quy chế lương thưởng là rất quan trọng để làm căn cứ xác định các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH.

Tiền thưởng là một khoản thu nhập phổ biến của NLĐ, nhưng liệu nó có nằm trong các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH hay không?

Câu trả lời là CÓ, tiền thưởng theo quy định tại Điều 104 BLLĐ 2019 và tiền thưởng sáng kiến không tính vào tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc.

• Căn cứ pháp lý: Khoản 3 Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH (được sửa đổi bởi TT06/2021).
• Điều 104 BLLĐ 2019 quy định về thưởng: “Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.” Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở.
• Lý do không đóng BHXH: Tiền thưởng thường không mang tính chất tiền lương cố định, thường xuyên mà phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty và/hoặc thành tích của NLĐ, không xác định được trước mức cụ thể trong HĐLĐ và không trả đều đặn hàng kỳ như lương.
• Lưu ý: Cần phân biệt rõ tiền thưởng theo đúng bản chất quy định tại Điều 104 BLLĐ với các khoản “bổ sung khác” mang tính chất lương, trả thường xuyên (ví dụ: phụ cấp hiệu quả công việc cố định hàng tháng). Nếu một khoản dù gọi là “thưởng” nhưng lại đáp ứng đủ điều kiện là khoản bổ sung khác (xác định mức cụ thể, trả thường xuyên) thì vẫn có thể bị tính đóng BHXH.

Do đó, việc xây dựng quy chế thưởng rõ ràng, tách bạch với các khoản lương, phụ cấp là cần thiết.

Đây là một trong những khoản phụ cấp được quan tâm nhất. Quy định hiện hành xác định tiền ăn giữa ca (thường gọi là phụ cấp ăn trưa, ăn ca) thuộc các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH.

• Căn cứ pháp lý: Khoản 3 Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH (được sửa đổi bởi TT06/2021).
• Hình thức chi trả: Dù doanh nghiệp chi trả trực tiếp bằng tiền mặt vào lương, hay tổ chức bữa ăn ca, hay phát phiếu ăn (coupon)… thì khoản chi phí này đều không tính vào thu nhập đóng BHXH.
• Giới hạn (Đối với thuế TNDN): Lưu ý rằng, mặc dù không tính đóng BHXH, nhưng để khoản chi ăn ca được tính vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN, nếu chi bằng tiền thì mức chi không vượt quá mức quy định của Bộ LĐTBXH (hiện tại là 730.000 đồng/người/tháng theo Thông tư 26/2016/TT-BLĐTBXH – cần kiểm tra văn bản mới nhất). Nếu chi cao hơn mức này, phần vượt sẽ không được trừ chi phí TNDN, nhưng vẫn không tính đóng BHXH.

Như vậy, phụ cấp ăn trưa/ăn ca là một khoản phúc lợi rõ ràng không phải cộng vào để tính đóng BHXH cho NLĐ.

Các khoản hỗ trợ này cũng thuộc nhóm các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH, miễn là chúng được ghi nhận đúng cách trong Hợp đồng lao động.

1. Căn cứ pháp lý: Thuộc nhóm “Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong Hợp đồng lao động” theo Khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH (sửa đổi TT47/2015).
2. Điều kiện loại trừ: Để không bị tính đóng BHXH, các khoản hỗ trợ này cần được:
   • Ghi thành mục riêng trong HĐLĐ: Phân biệt rõ ràng với mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác có tính chất lương.
   • Không mang tính chất trả công trực tiếp: Bản chất là các khoản hỗ trợ đời sống, điều kiện làm việc.
3. Hình thức chi trả: Có thể chi bằng tiền mặt hoặc hiện vật (ví dụ: cung cấp xe đưa đón thay vì phụ cấp đi lại).
4. Mức chi: Pháp luật BHXH không quy định mức trần cho các khoản hỗ trợ này để loại trừ khỏi thu nhập đóng BHXH. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần xây dựng mức chi hợp lý trong quy chế nội bộ để đảm bảo tính được vào chi phí hợp lý khi tính thuế TNDN.

Việc quy định rõ ràng các khoản hỗ trợ này trong HĐLĐ và quy chế công ty là cách tốt nhất để đảm bảo chúng không bị tính vào cơ sở đóng BHXH.

Doanh nghiệp cần rà soát lại Hợp đồng lao động và Quy chế lương thưởng? A.C.S.C cung cấp dịch vụ tư vấn lao động, giúp bạn xây dựng hệ thống văn bản nội bộ chuẩn mực, tối ưu hóa chi phí và tuân thủ pháp luật.

Xem Thêm: Bộ Hồ Sơ Hoàn Thuế GTGT cần những gì? Đừng quên Gia Hạn Chữ Ký Số VNPT và tải Mẫu giấy đi đường mới nhất!

Để việc xác định các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH được rõ ràng và thuận lợi khi cơ quan BHXH kiểm tra, cách thể hiện trên Hợp đồng lao động (HĐLĐ) và Bảng lương là rất quan trọng.

1. Trên Hợp đồng lao động:
   • Mức lương: Ghi rõ mức lương theo công việc hoặc chức danh.
   • Phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác (phải đóng BHXH): Liệt kê rõ tên từng khoản phụ cấp (chức vụ, trách nhiệm…) và các khoản bổ sung có tính chất lương, ghi rõ mức tiền hoặc cách tính.
   • Các khoản hỗ trợ, trợ cấp, phúc lợi khác (không đóng BHXH): Ghi thành mục riêng, liệt kê rõ tên từng khoản hỗ trợ (ăn ca, xăng xe, điện thoại, nhà ở…) và mức tiền hoặc cách tính. Việc tách bạch này là căn cứ quan trọng để loại trừ khi tính quỹ lương đóng BHXH.
2. Trên Bảng lương hàng tháng:
   1. Nên thiết kế các cột riêng biệt để thể hiện rõ:
      • Lương cơ bản/Lương theo công việc.
      • Các khoản phụ cấp, bổ sung tính đóng BHXH.
      • Tổng thu nhập làm căn cứ đóng BHXH.
      • Các khoản phụ cấp, hỗ trợ, phúc lợi không đóng BHXH.
      • Tổng thu nhập thực tế.
      • Các khoản khấu trừ (BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ trích từ lương NLĐ, Thuế TNCN…).
      • Thực lĩnh.
   2. Việc trình bày rõ ràng như vậy giúp cả kế toán, NLĐ và cơ quan BHXH dễ dàng đối chiếu, kiểm tra.

Sử dụng các phần mềm tính lương chuyên nghiệp thường giúp tự động hóa việc phân loại và tính toán các khoản này một cách chính xác.

Đăng ký Dịch vụ Tư Vấn Của A.C.S.C

Dịch Vụ báo cáo thuế và làm sổ sách kế toán ➔

Dịch Vụ Đăng Ký Hóa Đơn Điện Tử ➔

Dịch vụ đăng ký chữ ký số tại A.C.S.C ➔

Việc xây dựng một cơ cấu thu nhập hợp lý, bao gồm lương cơ bản và các loại phụ cấp, trợ cấp, thưởng… không chỉ giúp thu hút, giữ chân nhân tài mà còn ảnh hưởng đến chi phí BHXH và thuế của doanh nghiệp. Xác định đúng các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH là một phần quan trọng trong bài toán này.

Dịch Vụ A.C.S.C AOI với đội ngũ chuyên gia cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên sâu:

1. Dịch vụ Tư Vấn của A.C.S.C:
   • Rà soát, đánh giá cơ cấu lương thưởng hiện tại: Phân tích các khoản thu nhập đang chi trả, đối chiếu quy định để xác định khoản nào phải đóng, không phải đóng BHXH, khoản nào chịu, không chịu thuế TNCN.
   • Tư vấn tái cấu trúc lương thưởng: Đề xuất các phương án cơ cấu lại thu nhập (trong khuôn khổ pháp luật) để tối ưu hóa chi phí BHXH, thuế TNCN mà vẫn đảm bảo tính cạnh tranh và động lực cho NLĐ.
   • Xây dựng Quy chế lương thưởng, Quy chế tài chính: Soạn thảo các văn bản nội bộ quy định rõ ràng về các loại phụ cấp, trợ cấp, thưởng, mức chi, điều kiện hưởng, cách tính… đảm bảo tính pháp lý và minh bạch.
   • Soạn thảo Hợp đồng lao động: Đảm bảo các thỏa thuận về lương, phụ cấp được ghi nhận rõ ràng, tách bạch, đúng quy định.
   • Dịch vụ tính lương và BHXH: Thực hiện toàn bộ nghiệp vụ liên quan đến lương, thưởng, BHXH hàng tháng.
2. Lợi ích khi tư vấn tại A.C.S.C:
   • Tối ưu chi phí: Giúp doanh nghiệp giảm chi phí đóng BHXH một cách đúng luật.
   • Tuân thủ pháp luật: Đảm bảo hệ thống lương thưởng tuân thủ Luật Lao động, Luật BHXH, Luật Thuế TNCN.
   • Minh bạch, công bằng: Xây dựng chính sách rõ ràng, tạo sự công bằng và động lực cho NLĐ.
   • Giảm thiểu rủi ro: Hạn chế rủi ro bị truy thu, phạt do sai sót trong tính toán, kê khai.

Liên hệ A.C.S.C để được tư vấn.

VÕ THỊ KIM PHỤNG – PHỤNG KIO

CEO Phụng Kio – Giám đốc Công ty TNHH TMDV A.C.S.C với phương châm luôn cố gắng đem đến những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng của mình.

MS Phụng và đội ngũ công ty luôn làm việc nhiệt huyết và hiệu quả nhất nhằm gửi tới khách hàng những dịch vụ tư vấn hoàn thiện và nhanh chóng trong lĩnh vực tư vấn đăng ký kinh doanh nhằm giúp khách hàng an tâm trong quá trình mở công ty và phát triển kinh doanh.

Tôi và đội ngũ công ty xin chân thành cảm ơn quý khách hàng vì đã lựa chọn công ty ACSC là người bạn đồng hành của quý doanh nghiệp về Dịch vụ Tư vấn doanh nghiệp – Dịch vụ đặt tên công ty theo Phong thủy

“Với kinh nghiệm trong nhiều năm về thủ tục tư vấn doanh nghiệp cùng với đam mê về lĩnh vực phong thủy, qua thời gian nghiên cứu và tìm tòi, tôi tin rằng với kiến thức của tôi sẽ đồng hành trong sự phát triển của quý doanh nghiệp.”