Công Ty Đại Chúng Là Gì: Định Nghĩa, Điều Kiện, Lợi Ích

Tư vấn chuyên môn

Võ Thị Kim Phụng ( Phụng Kio) Ceo – Kế toán trưởng

Xem thêm

Công ty đại chúng là gì và tại sao khái niệm này lại gắn liền với thị trường chứng khoán, là câu hỏi được nhiều nhà đầu tư, doanh nhân và người quan tâm đến lĩnh vực tài chính tìm hiểu. Đây là một hình thức đặc biệt của công ty cổ phần, chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của Luật Chứng khoán và có những đặc điểm riêng biệt về huy động vốn và công bố thông tin.

Để cung cấp cái nhìn toàn diện, ACSC Dichvuthanhlap.com mang đến giải pháp thông tin chi tiết, giải thích rõ ràng định nghĩa công ty cổ phần đại chúng theo Luật Chứng khoán 2019. Chúng tôi sẽ phân tích các điều kiện để trở thành công ty đại chúng, phân biệt với công ty niêm yết và làm rõ những quyền lợi, nghĩa vụ đi kèm, giúp bạn hiểu đúng về public company tại Việt Nam.

Khi tham gia hoặc tìm hiểu về thị trường chứng khoán, chắc hẳn bạn đã nghe rất nhiều đến thuật ngữ “Công ty đại chúng”. Vậy, công ty đại chúng là gì và tại sao nó lại là một khái niệm nền tảng trong lĩnh vực này?

Theo quy định tại Khoản 1, Điều 32 Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14 (có hiệu lực từ 01/01/2021), Công ty đại chúng được định nghĩa như sau:

“Công ty đại chúng là công ty cổ phần thuộc một trong hai trường hợp sau đây: a) Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ; b) Công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật này.”

Từ định nghĩa này, có thể rút ra các điểm cốt lõi:

• Bắt buộc là Công ty Cổ phần (CTCP): Chỉ có CTCP mới có thể trở thành công ty đại chúng. Các loại hình khác như TNHH, DNTN, Hợp danh không phải là công ty đại chúng.
• Đáp ứng điều kiện về “tính đại chúng”: Sự “đại chúng” thể hiện qua việc:
  1. Hoặc có cơ cấu vốn và cổ đông phân tán rộng rãi (vốn lớn, nhiều cổ đông nhỏ lẻ).
  2. Hoặc đã huy động vốn từ đông đảo công chúng thông qua chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO – Initial Public Offering).

Như vậy, công ty đại chúng là gì? Đó là một công ty cổ phần đã đạt đến một mức độ nhất định về quy mô vốn, sự phân tán cổ đông hoặc đã thực hiện huy động vốn từ xã hội rộng rãi, và do đó, phải chịu sự quản lý, giám sát đặc biệt của Nhà nước thông qua Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và tuân thủ các quy định chặt chẽ hơn về quản trị và công bố thông tin.

Luật Chứng khoán 2019 quy định rất rõ ràng hai con đường để một công ty cổ phần được công nhận là công ty đại chúng. Chỉ cần đáp ứng một trong hai điều kiện sau:

Điều kiện 1: Dựa trên Vốn điều lệ và Cơ cấu cổ đông (Điều 32.1.a):

Một công ty cổ phần trở thành công ty đại chúng nếu đồng thời thỏa mãn cả hai yếu tố sau:

a) Vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên:

• “Vốn điều lệ đã góp” là tổng mệnh giá số cổ phần các loại đã được các cổ đông thanh toán đủ cho công ty.
• Mức vốn 30 tỷ đồng là một ngưỡng thể hiện quy mô tương đối lớn của công ty.

b) Có tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ:

• “Cổ phiếu có quyền biểu quyết” thường là cổ phần phổ thông.
• “Cổ đông lớn” là cổ đông sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty.
• Điều kiện này nhằm đảm bảo cơ cấu cổ đông của công ty phải có sự phân tán nhất định, không bị cô đặc trong tay một vài cổ đông lớn, thể hiện tính “đại chúng” trong sở hữu. Phải có ít nhất 100 nhà đầu tư nhỏ lẻ (không phải cổ đông lớn) cùng nắm giữ tối thiểu 10% cổ phần có quyền biểu quyết.

Điều kiện 2: Dựa trên việc Chào bán cổ phiếu ra công chúng (Điều 32.1.b):

Một công ty cổ phần trở thành công ty đại chúng nếu:

• Đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN).
  1. IPO là việc công ty lần đầu tiên huy động vốn rộng rãi từ công chúng đầu tư thông qua việc phát hành và bán cổ phiếu.
  2. Việc thực hiện IPO thành công (tức là bán được một tỷ lệ cổ phiếu nhất định cho công chúng theo phương án đã đăng ký với UBCKNN) tự động biến công ty đó thành công ty đại chúng, bất kể quy mô vốn hay cơ cấu cổ đông trước đó như thế nào.

Như vậy, chỉ cần thỏa mãn điều kiện (1) HOẶC điều kiện (2) là một công ty cổ phần sẽ được xác định là công ty đại chúng và phải tuân thủ các quy định pháp luật áp dụng cho loại hình này. Việc hiểu rõ công ty đại chúng là gì bắt đầu từ việc nắm vững các điều kiện này.

Xem Thêm: Làm thế nào để hiểu rõ Thủ tục thành lập công ty cổ phần, Ưu Nhược Điểm Của Công Ty Cổ Phần và Cách Lập Sổ Đăng Ký Cổ Đông?

Ba khái niệm này thường gây nhầm lẫn cho nhà đầu tư và cả những người làm trong doanh nghiệp. Cần phân biệt rõ ràng:

1. Công ty Đại chúng (Public Company):
   • Là khái niệm pháp lý gốc, chỉ các CTCP đáp ứng điều kiện tại Điều 32 Luật Chứng khoán (về vốn/cổ đông hoặc đã IPO).
   • Là tập hợp mẹ, bao gồm cả công ty niêm yết và công ty đại chúng chưa niêm yết.
   • Chịu sự quản lý của UBCKNN và phải tuân thủ nghĩa vụ công bố thông tin.
2. Công ty Niêm yết (Listed Company):
   • Là một tập hợp con của công ty đại chúng.
   • Đó là những công ty đại chúng đã đáp ứng thêm các điều kiện niêm yết khắt khe hơn (về thời gian hoạt động, lợi nhuận, cơ cấu cổ đông, quản trị công ty…) và được chấp thuận niêm yết cổ phiếu trên các Sở Giao dịch Chứng khoán (GDCK) chính thức như HOSE (Sở GDCK TP.HCM) hoặc HNX (Sở GDCK Hà Nội).
   • Cổ phiếu của công ty niêm yết được giao dịch công khai, minh bạch trên Sở GDCK.
   • Chịu sự quản lý của cả UBCKNN và Sở GDCK nơi niêm yết. Nghĩa vụ công bố thông tin và quản trị thường chặt chẽ hơn công ty đại chúng chưa niêm yết.
3. Công ty Đăng ký giao dịch trên UPCoM (Unlisted Public Company Market):
   • UPCoM là một thị trường giao dịch dành cho các công ty đại chúng chưa đủ điều kiện niêm yết trên HOSE/HNX hoặc đã niêm yết nhưng hủy niêm yết.
   • Đây cũng là tập hợp con của công ty đại chúng.
   • Các công ty trên UPCoM vẫn phải tuân thủ nghĩa vụ của công ty đại chúng (đặc biệt là công bố thông tin) nhưng các tiêu chuẩn quản trị và giao dịch có thể thấp hơn so với công ty niêm yết.
   • Giao dịch cổ phiếu trên UPCoM do HNX tổ chức.

Tóm lại mối quan hệ: Công ty Niêm Yết ⊂ Công ty UPCoM ⊂ Công ty Đại chúng ⊂ Công ty Cổ phần.

Một công ty niêm yết chắc chắn là công ty đại chúng, nhưng một công ty đại chúng chưa chắc đã niêm yết (có thể ở UPCoM hoặc chưa đăng ký giao dịch). Hiểu rõ sự khác biệt này giúp nhà đầu tư đánh giá đúng mức độ minh bạch và thanh khoản của cổ phiếu.

Một trong những đặc điểm và cũng là nghĩa vụ quan trọng nhất phân biệt công ty đại chúng với công ty cổ phần thông thường chính là nghĩa vụ công bố thông tin (CBTT) một cách định kỳ và minh bạch. Điều này xuất phát từ bản chất “đại chúng”, nơi công ty huy động vốn từ xã hội và phải có trách nhiệm giải trình với đông đảo cổ đông và công chúng đầu tư.

Mục đích của CBTT:

• Đảm bảo tính công khai, minh bạch trong hoạt động của công ty.
• Cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ, chính xác cho cổ đông và nhà đầu tư để họ đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.
• Tạo một thị trường chứng khoán công bằng, hiệu quả.
• Là cơ sở để UBCKNN và Sở GDCK giám sát hoạt động của công ty.

Các loại thông tin phải công bố: (Quy định chi tiết tại Thông tư 96/2020/TT-BTC)

1. Công bố thông tin định kỳ:
   • Báo cáo tài chính Quý (tự lập hoặc soát xét).
   • Báo cáo tài chính Năm đã được kiểm toán.
   • Báo cáo thường niên (bao gồm Báo cáo tình hình quản trị công ty).
   • Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông thường niên.
2. Công bố thông tin bất thường:
   • Khi xảy ra các sự kiện quan trọng có thể ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán hoặc lợi ích của cổ đông (thay đổi lớn về tài sản, kết quả kinh doanh đột biến, thay đổi nhân sự cấp cao, quyết định lớn về đầu tư/tái cấu trúc, vi phạm pháp luật…).
   • Phải công bố trong vòng 24 giờ kể từ khi xảy ra sự kiện.
3. Công bố thông tin theo yêu cầu: Khi có sự kiện ảnh hưởng nghiêm trọng hoặc khi UBCKNN, Sở GDCK yêu cầu.
4. Công bố thông tin của cổ đông lớn, người nội bộ: Giao dịch cổ phiếu của các đối tượng này cũng phải được công bố.

Phương tiện công bố:

• Hệ thống công bố thông tin của UBCKNN.
• Trang thông tin điện tử của Sở GDCK (nếu niêm yết/đăng ký giao dịch).
• Trang thông tin điện tử của chính công ty đại chúng.

Việc không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, kịp thời nghĩa vụ CBTT là vi phạm nghiêm trọng quy định về chứng khoán và thị trường chứng khoán, có thể bị xử phạt nặng, ảnh hưởng đến uy tín và giá cổ phiếu của công ty. Đây là điểm khác biệt lớn khi tìm hiểu công ty đại chúng là gì.

Xem Thêm: So sánh Công Ty Đối Nhân Và Công Ty Đối Vốn: Vốn Điều Lệ Doanh Nghiệp Tư Nhân và Trách Nhiệm Hữu Hạn Và Trách Nhiệm Vô Hạn khác nhau thế nào?

Bên cạnh nghĩa vụ công bố thông tin, công ty đại chúng, đặc biệt là công ty niêm yết, còn phải tuân thủ các quy định chặt chẽ hơn về quản trị công ty (Corporate Governance) so với công ty cổ phần thông thường. Mục đích là nâng cao hiệu quả hoạt động, bảo vệ quyền lợi cổ đông (nhất là cổ đông thiểu số) và tăng cường tính minh bạch.

1. Cơ sở pháp lý: Luật Doanh nghiệp 2020, Luật Chứng khoán 2019, Nghị định 155/2020/NĐ-CP, Thông tư 116/2020/TT-BTC (hướng dẫn về quản trị công ty áp dụng cho công ty đại chúng).
2. Một số yêu cầu quản trị chính:
   • Cơ cấu HĐQT: Quy định về số lượng thành viên HĐQT, yêu cầu về thành viên HĐQT độc lập (tỷ lệ nhất định trong HĐQT phải là thành viên độc lập, không có liên quan điều hành hay lợi ích đáng kể với công ty).
   • Các tiểu ban thuộc HĐQT: Khuyến khích hoặc bắt buộc thành lập các tiểu ban chuyên trách như Tiểu ban Kiểm toán, Tiểu ban Lương thưởng, Tiểu ban Nhân sự… để hỗ trợ HĐQT hoạt động hiệu quả hơn.
   • Vai trò của Ban Kiểm soát: Quy định rõ hơn về vai trò, quyền hạn, trách nhiệm và tiêu chuẩn của thành viên Ban Kiểm soát trong việc giám sát HĐQT, Giám đốc/Tổng Giám đốc.
   • Quyền của cổ đông: Quy định chi tiết hơn về quyền của cổ đông, đặc biệt là cổ đông thiểu số, trong việc tiếp cận thông tin, đề cử người vào HĐQT/BKS, yêu cầu triệu tập ĐHĐCĐ bất thường…
   • Giao dịch với người có liên quan: Quy định chặt chẽ về việc công khai và phê duyệt các giao dịch giữa công ty với người quản lý, cổ đông lớn và những người có liên quan của họ để tránh xung đột lợi ích.
   • Xây dựng Quy chế nội bộ: Phải xây dựng và công khai các quy chế về quản trị công ty, quy chế hoạt động của HĐQT, BKS, quy chế công bố thông tin…

Việc tuân thủ các quy định về quản trị công ty tốt không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư.

Việc một công ty cổ phần chuyển mình thành công ty đại chúng mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đi kèm không ít thách thức.

1. Lợi ích:
   • Nâng cao uy tín và hình ảnh: Trở thành công ty đại chúng, đặc biệt là niêm yết, giúp nâng cao vị thế, uy tín và thương hiệu của công ty trên thị trường.
   • Tiếp cận nguồn vốn đa dạng: Dễ dàng huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu ra công chúng hoặc cho các nhà đầu tư lớn, phục vụ cho các kế hoạch mở rộng, đầu tư.
   • Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu: Cổ phiếu được giao dịch công khai (trên Sở GDCK hoặc UPCoM) giúp cổ đông dễ dàng mua bán, chuyển nhượng, tăng tính hấp dẫn cho cổ phiếu.
   • Định giá công ty minh bạch: Giá cổ phiếu trên thị trường phản ánh (một phần) giá trị và tiềm năng của công ty, giúp việc định giá cho các mục đích khác (M&A, thế chấp…) dễ dàng hơn.
   • Thu hút nhân tài: Uy tín và quy mô của công ty đại chúng giúp thu hút và giữ chân nhân sự giỏi.
   • Quản trị chuyên nghiệp hơn: Áp lực từ thị trường và quy định pháp luật thúc đẩy công ty cải thiện hệ thống quản trị, hoạt động minh bạch và hiệu quả hơn.
2. Thách thức:
   • Nghĩa vụ công bố thông tin nghiêm ngặt: Đòi hỏi công ty phải có hệ thống thu thập, xử lý và công bố thông tin kịp thời, chính xác, tốn kém chi phí và nguồn lực.
   • Chi phí tuân thủ cao: Chi phí kiểm toán báo cáo tài chính, phí duy trì niêm yết/đăng ký giao dịch, chi phí cho hoạt động quan hệ nhà đầu tư (IR)…
   • Áp lực từ thị trường và cổ đông: Ban lãnh đạo chịu áp lực lớn về kết quả kinh doanh ngắn hạn, biến động giá cổ phiếu và sự giám sát chặt chẽ từ cổ đông, công chúng.
   • Rủi ro bị thâu tóm: Cơ cấu cổ đông phân tán có thể tạo điều kiện cho các đối thủ hoặc nhà đầu tư bên ngoài thực hiện thâu tóm công ty.
   • Yêu cầu quản trị cao: Đòi hỏi ban lãnh đạo phải có năng lực quản trị tốt, tuân thủ các chuẩn mực cao hơn.

Việc quyết định trở thành công ty đại chúng là một bước đi chiến lược quan trọng, cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và thách thức.

Xem chi tiết dịch vụ Thủ tục Thành Lập Công Ty tại đây

Đăng ký dịch vụ thành lập công ty Của A.C.S.C

Dịch Vụ Thành Lập Công Ty Doanh nghiệp Trọn Gói ➔

Dịch Vụ Thành Lập Công Ty Có Vốn Đầu Tư Nước Ngoài ➔

Dịch vụ đăng ký kinh doanh tại A.C.S.C ➔

VÕ THỊ KIM PHỤNG – PHỤNG KIO

CEO Phụng Kio – Giám đốc Công ty TNHH TMDV A.C.S.C với phương châm luôn cố gắng đem đến những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng của mình.

MS Phụng và đội ngũ công ty luôn làm việc nhiệt huyết và hiệu quả nhất nhằm gửi tới khách hàng những dịch vụ hoàn thiện và nhanh chóng trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh nhằm giúp khách hàng an tâm trong quá trình mở công ty và phát triển kinh doanh.

Tôi và đội ngũ công ty xin chân thành cảm ơn quý khách hàng vì đã lựa chọn công ty ACSC là người bạn đồng hành của quý doanh nghiệp về Dịch vụ Thành lập công ty- Dịch vụ đặt tên công ty theo Phong thủy – Thay đổi giấy phép – Báo cáo Thuế – Khai Thuế

“Với kinh nghiệm trong nhiều năm về thủ tục pháp lý cùng một chút đam mê về lĩnh vực phong thủy, qua thời gian nghiên cứu và tìm tòi, tôi tin rằng với kiến thức chút ít của tôi có thể phần nào hỗ trợ và đồng hành trong sự phát triển của quý doanh nghiệp.”