Các Phương Pháp Tính Thuế GTGT: Hướng Dẫn Chi Tiết Khấu Trừ và Trực Tiếp

Tư vấn chuyên môn

Ngô Thùy Dương Kế toán

Xem thêm

Các phương pháp tính thuế GTGT là những cách thức mà người nộp thuế áp dụng để xác định số thuế Giá trị gia tăng phải nộp vào ngân sách nhà nước, dựa trên quy định của Luật Thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn. Việc lựa chọn và áp dụng đúng công thức tính thuế GTGT không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp.

Hiểu rõ điều này, ACSC Dichvuthanhlap.com cung cấp giải pháp thông tin toàn diện, phân tích chi tiết hai phương pháp tính thuế GTGT chính là phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp. Chúng tôi sẽ làm rõ điều kiện áp dụng, cách tính thuế VAT, hóa đơn sử dụng và ưu nhược điểm của từng phương pháp theo Thông tư 219/2013/TT-BTC và các quy định cập nhật, giúp bạn lựa chọn và kê khai thuế GTGT chính xác.

Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) là một trong những sắc thuế quan trọng và phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hầu hết các doanh nghiệp và giao dịch kinh tế. Tuy nhiên, không phải mọi doanh nghiệp đều tính và nộp thuế GTGT theo cùng một cách. Pháp luật Việt Nam quy định hai phương pháp tính thuế GTGT chính, và việc áp dụng phương pháp nào phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng người nộp thuế (NNT).

Việc phân biệt rõ ràng giữa các phương pháp này là cực kỳ cần thiết vì những lý do sau:

• Xác định đúng số thuế phải nộp: Mỗi phương pháp có công thức tính thuế khác nhau, dẫn đến số thuế phải nộp khác nhau. Áp dụng sai phương pháp có thể dẫn đến tính sai số thuế, gây thiệt hại tài chính hoặc rủi ro bị truy thu, phạt.
• Sử dụng đúng loại hóa đơn: Phương pháp khấu trừ sử dụng Hóa đơn GTGT, trong khi phương pháp trực tiếp sử dụng Hóa đơn bán hàng. Sử dụng sai loại hóa đơn là vi phạm nghiêm trọng quy định về hóa đơn, chứng từ.
• Quyền được khấu trừ thuế đầu vào: Chỉ NNT áp dụng phương pháp khấu trừ mới được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Lựa chọn phương pháp trực tiếp đồng nghĩa với việc mất đi quyền lợi này.
• Nghĩa vụ kê khai: Mẫu tờ khai thuế GTGT và kỳ kê khai (tháng/quý) cũng có thể khác nhau tùy thuộc vào phương pháp tính thuế và doanh thu của NNT.
• Tuân thủ pháp luật: Việc áp dụng đúng phương pháp tính thuế là yêu cầu bắt buộc theo Luật Thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn.

Hiểu rõ bản chất, điều kiện áp dụng và cách thức vận hành của từng phương pháp là nền tảng để doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ thuế GTGT, tối ưu hóa chi phí và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có. Bài viết này sẽ đi sâu vào hai phương pháp tính thuế GTGT chính theo quy định hiện hành.

Phương pháp khấu trừ thuế là phương pháp tính thuế GTGT cơ bản và phổ biến nhất, phản ánh đúng bản chất của thuế GTGT là đánh vào phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ qua mỗi khâu sản xuất, lưu thông. Đây là phương pháp được đa số các doanh nghiệp có quy mô tương đối trở lên áp dụng.

1. Nguyên tắc cốt lõi: Số thuế GTGT phải nộp được xác định bằng số thuế GTGT đầu ra (thu từ khách hàng khi bán hàng hóa, dịch vụ) trừ đi (-) số thuế GTGT đầu vào (đã trả cho nhà cung cấp khi mua hàng hóa, dịch vụ) được khấu trừ.
2. Công thức tính thuế phải nộp: Số thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ Trong đó:
   • Thuế GTGT đầu ra: Bằng (=) Tổng số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra ghi trên hóa đơn GTGT. (Thuế GTGT đầu ra = Giá tính thuế của hàng hóa/dịch vụ bán ra x Thuế suất GTGT tương ứng).
   • Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ: Là tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT mua hàng hóa, dịch vụ (bao gồm cả tài sản cố định) dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT, đáp ứng các điều kiện khấu trừ theo quy định (hóa đơn hợp pháp, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hóa đơn từ 20 triệu đồng trở lên…).
3. Đối tượng áp dụng (Điều 12 Thông tư 219/2013/TT-BTC):
   • Cơ sở kinh doanh đang hoạt động có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên và thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.
   • Cơ sở kinh doanh đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ (DNNVV, DN mới thành lập có đầu tư TSCĐ…).
4. Hóa đơn sử dụng: Bắt buộc sử dụng Hóa đơn GTGT (hóa đơn đỏ trước đây, nay chủ yếu là hóa đơn điện tử Mẫu số 1).
5. Ưu điểm:
   • Phản ánh đúng bản chất thuế đánh trên giá trị tăng thêm.
   • Cho phép doanh nghiệp khấu trừ thuế đầu vào, giảm số thuế thực nộp.
   • Tạo sự liên hoàn trong chuỗi cung ứng, khuyến khích việc lấy hóa đơn đầy đủ.
6. Nhược điểm:
   • Đòi hỏi hệ thống kế toán, quản lý hóa đơn, chứng từ chặt chẽ, chính xác.
   • Quy trình kê khai, khấu trừ phức tạp hơn phương pháp trực tiếp.

Phương pháp khấu trừ là một trong các phương pháp tính thuế GTGT quan trọng, thể hiện sự chuyên nghiệp và minh bạch trong quản lý tài chính của doanh nghiệp.

Xem Thêm: Cách Làm Tờ Khai Thuế GTGT chuẩn theo Quy Định Về Hóa Đơn GTGT với Bộ Hồ Sơ Khai Thuế Ban Đầu như thế nào?

Phương pháp tính trực tiếp là phương pháp tính thuế GTGT còn lại, áp dụng cho các đối tượng không đủ điều kiện hoặc không lựa chọn áp dụng phương pháp khấu trừ. Phương pháp này lại được chia thành hai cách tính nhỏ hơn.

Nguyên tắc chung: Tính thuế GTGT phải nộp dựa trực tiếp trên giá trị gia tăng hoặc trên doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra.

Doanh thu: Là tổng số tiền bán hàng hóa, dịch vụ thực tế ghi trên hóa đơn bán hàng.

Hóa đơn sử dụng: Các đối tượng áp dụng phương pháp trực tiếp (cả hai cách tính) sử dụng Hóa đơn bán hàng (Mẫu số 2 hóa đơn điện tử).

Ưu điểm:

• Cách tính đơn giản, dễ thực hiện, đặc biệt là phương pháp trực tiếp trên doanh thu.
• Không yêu cầu quản lý chặt chẽ hóa đơn đầu vào cho mục đích khấu trừ.

Nhược điểm:

• Không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Toàn bộ thuế GTGT đầu vào được tính vào chi phí.
• Có thể dẫn đến việc nộp thuế cao hơn nếu tỷ lệ GTGT thực tế thấp hơn so với tỷ lệ % ấn định.

Phân loại và công thức tính:

1. Phương pháp trực tiếp trên Giá trị gia tăng (GTGT):

• Đối tượng áp dụng: Hoạt động mua, bán, chế tác vàng, bạc, đá quý (Điều 13.1 Thông tư 219).
• Công thức: Số thuế GTGT phải nộp = GTGT x Thuế suất thuế GTGT Trong đó: GTGT = Giá thanh toán bán ra – Giá thanh toán mua vào tương ứng.
• Đặc điểm: Phản ánh gần giống bản chất thuế GTGT nhưng chỉ áp dụng cho ngành đặc thù này.

2. Phương pháp trực tiếp trên Doanh thu:

Đối tượng áp dụng (Phổ biến hơn): (Điều 13.2 Thông tư 219)

• Doanh nghiệp, hợp tác xã có doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng (trừ trường hợp tự nguyện khấu trừ).
• Doanh nghiệp, hợp tác xã mới thành lập (trừ trường hợp tự nguyện khấu trừ).
• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
• Tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh không theo Luật Đầu tư và không đáp ứng đủ điều kiện kế toán, hóa đơn.
• Tổ chức kinh tế khác không phải DN, HTX (trừ trường hợp đăng ký khấu trừ).

Công thức: Số thuế GTGT phải nộp = Tỷ lệ % x Doanh thu

Tỷ lệ %: Được quy định cố định theo từng nhóm ngành hàng hóa, dịch vụ:

• Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
• Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
• Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%
• Hoạt động kinh doanh khác: 2%

Phương pháp trực tiếp là một trong các phương pháp tính thuế GTGT phù hợp với các cơ sở kinh doanh nhỏ, hộ kinh doanh hoặc các trường hợp đặc thù không đủ điều kiện áp dụng phương pháp khấu trừ.

Việc doanh nghiệp được áp dụng phương pháp khấu trừ hay trực tiếp không hoàn toàn do ý muốn chủ quan mà phải dựa trên các điều kiện luật định và có thủ tục đăng ký cụ thể.

1. Xác định phương pháp tính thuế ban đầu (Khi mới thành lập):
   • Doanh nghiệp mới thành lập (trừ trường hợp đặc biệt như thành lập từ dự án đầu tư đang áp dụng pp khấu trừ) mặc nhiên áp dụng phương pháp trực tiếp.
   • Nếu muốn áp dụng phương pháp khấu trừ ngay từ đầu, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện (có đầu tư TSCĐ, máy móc…) và gửi Thông báo về việc áp dụng phương pháp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ (Mẫu 06/GTGT) đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp cùng với hồ sơ đăng ký thuế lần đầu hoặc chậm nhất là khi khai thuế GTGT kỳ đầu tiên.
2. Xác định phương pháp tính thuế cho doanh nghiệp đang hoạt động:
   • Căn cứ vào doanh thu của năm trước liền kề:
     • Doanh thu >= 1 tỷ đồng: Áp dụng phương pháp khấu trừ.
     • Doanh thu < 1 tỷ đồng: Áp dụng phương pháp trực tiếp.
   • Trường hợp tự nguyện: Doanh nghiệp có doanh thu < 1 tỷ nhưng thực hiện đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ có thể đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ bằng cách nộp Mẫu 06/GTGT.
3. Tính ổn định của phương pháp tính thuế:
   • Phương pháp tính thuế GTGT (khấu trừ hoặc trực tiếp) được áp dụng ổn định trong 2 năm dương lịch liên tục.
   • Ví dụ: Nếu năm 2024 doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ, thì năm 2025 vẫn tiếp tục áp dụng khấu trừ, dù doanh thu năm 2024 có thể dưới 1 tỷ. Việc xác định lại phương pháp cho chu kỳ 2 năm tiếp theo sẽ dựa vào doanh thu năm 2025.
4. Thủ tục thay đổi phương pháp tính thuế:
   • Nếu doanh nghiệp đang áp dụng phương pháp trực tiếp, nhưng đến cuối chu kỳ 2 năm, doanh thu năm cuối cùng đạt từ 1 tỷ trở lên, thì tự động chuyển sang phương pháp khấu trừ cho chu kỳ 2 năm tiếp theo mà không cần nộp Mẫu 06/GTGT.
   • Nếu doanh nghiệp đang áp dụng phương pháp khấu trừ, nhưng đến cuối chu kỳ 2 năm, doanh thu năm cuối cùng dưới 1 tỷ, thì phải chuyển sang phương pháp trực tiếp. Nếu muốn tiếp tục áp dụng khấu trừ (do đáp ứng điều kiện tự nguyện), phải nộp lại Mẫu 06/GTGT.
   • Việc thay đổi phương pháp phải được thực hiện từ đầu năm dương lịch của chu kỳ ổn định mới.

Việc xác định và đăng ký đúng phương pháp tính thuế là trách nhiệm của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến việc kê khai và sử dụng hóa đơn. A.C.S.C có thể hỗ trợ tư vấn và thực hiện thủ tục đăng ký Mẫu 06/GTGT.

Xem Thêm: Làm sao để Phân Biệt Thuế Phí Và Lệ Phí, hiểu rõ Các Khoản Phụ Cấp Không Phải Đóng BHXH và nắm vững Hướng Dẫn Nộp Thuế Môn Bài Online?

Để có cái nhìn tổng quan và đưa ra lựa chọn phù hợp, bảng so sánh chi tiết dưới đây sẽ làm rõ ưu, nhược điểm và các điểm khác biệt chính giữa hai phương pháp tính thuế GTGT:

Việc lựa chọn phương pháp nào trong các phương pháp tính thuế GTGT phụ thuộc vào quy mô, ngành nghề, năng lực quản lý và chiến lược kinh doanh của từng doanh nghiệp.

Để làm rõ hơn các phương pháp tính thuế GTGT, hãy xem xét các ví dụ sau:

Ví dụ 1: Tính thuế theo phương pháp khấu trừ

Công ty A (nộp thuế theo pp khấu trừ) trong tháng 01/2025:

• Thuế GTGT đầu ra (ghi trên hóa đơn bán ra): 50.000.000 VNĐ.
• Thuế GTGT đầu vào (ghi trên hóa đơn mua vào đủ điều kiện khấu trừ): 35.000.000 VNĐ.

Số thuế GTGT phải nộp tháng 01/2025 = Thuế đầu ra – Thuế đầu vào được khấu trừ

= 50.000.000 – 35.000.000 = 15.000.000 VNĐ.

Ví dụ 2: Tính thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu

Hộ kinh doanh B (nộp thuế theo pp trực tiếp) trong Quý I/2025:

• Hoạt động chính: Bán lẻ hàng tạp hóa (thuộc nhóm phân phối, cung cấp hàng hóa).
• Doanh thu bán hàng ghi trên hóa đơn bán hàng (hoặc sổ sách): 200.000.000 VNĐ.
• Tỷ lệ % áp dụng cho ngành bán lẻ: 1%.

Số thuế GTGT phải nộp Quý I/2025 = Tỷ lệ % x Doanh thu

= 1% x 200.000.000 = 2.000.000 VNĐ.

(Hộ kinh doanh B không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào đã trả khi mua hàng).

Các ví dụ cho thấy sự khác biệt rõ ràng trong cách xác định số thuế phải nộp giữa hai phương pháp.

Doanh nghiệp bạn đang gặp khó khăn trong việc kê khai và tính thuế GTGT? Dịch vụ kế toán thuế trọn gói của A.C.S.C sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề này một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Việc lựa chọn phương pháp tính thuế GTGT (nếu doanh nghiệp có quyền lựa chọn, ví dụ DNNVV hoặc DN mới thành lập) cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên lợi ích và đặc thù của doanh nghiệp.

1. Khi nào nên chọn Phương pháp Khấu trừ?
   • Khi doanh nghiệp có chi phí đầu vào chịu thuế GTGT lớn và muốn được khấu trừ để giảm số thuế phải nộp.
   • Khi khách hàng chủ yếu là các doanh nghiệp khác, họ thường yêu cầu hóa đơn GTGT để được khấu trừ đầu vào. Việc xuất hóa đơn bán hàng (pp trực tiếp) có thể gây khó khăn trong việc bán hàng cho đối tượng này.
   • Khi doanh nghiệp có năng lực quản lý kế toán, hóa đơn, chứng từ tốt, có thể theo dõi chi tiết thuế đầu vào, đầu ra.
   • Khi doanh nghiệp có định hướng phát triển quy mô lớn, chuyên nghiệp, minh bạch về tài chính.
2. Khi nào nên chọn Phương pháp Trực tiếp?
   • Khi doanh nghiệp mới thành lập, quy mô nhỏ, chưa có hệ thống kế toán hoàn chỉnh, muốn đơn giản hóa việc kê khai ban đầu.
   • Khi chi phí đầu vào chịu thuế GTGT không đáng kể hoặc khó lấy được hóa đơn GTGT đầu vào đầy đủ.
   • Khi khách hàng chủ yếu là người tiêu dùng cuối cùng, không có nhu cầu lấy hóa đơn GTGT để khấu trừ.
   • Khi doanh nghiệp muốn sự đơn giản tối đa trong việc tính toán và kê khai thuế (chỉ cần theo dõi doanh thu và nhân tỷ lệ %).
3. Cân nhắc kỹ lưỡng:
   • Việc lựa chọn phương pháp sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền, chi phí thuế và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
   • Phương pháp tính thuế áp dụng ổn định trong 2 năm, nên cần có tầm nhìn dài hạn khi quyết định.

Việc hiểu rõ ưu nhược điểm của từng phương pháp trong các phương pháp tính thuế GTGT là cơ sở để doanh nghiệp đưa ra lựa chọn chiến lược phù hợp nhất.

Đăng ký dịch vụ trọn gói Của A.C.S.C

Dịch Vụ báo cáo thuế và làm sổ sách kế toán ➔

Dịch Vụ Đăng Ký Hóa Đơn Điện Tử ➔

Dịch vụ đăng ký chữ ký số tại A.C.S.C ➔

Việc lựa chọn và áp dụng đúng các phương pháp tính thuế GTGT là rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ thuế và cách thức hoạt động kế toán của doanh nghiệp. Dịch Vụ A.C.S.C AOI với kinh nghiệm tư vấn thuế chuyên sâu sẽ giúp bạn đưa ra quyết định chính xác và tuân thủ đúng quy định.

Dịch vụ tư vấn của A.C.S.C:

• Phân tích và tư vấn lựa chọn phương pháp: Dựa trên tình hình doanh thu, ngành nghề, khách hàng, năng lực quản lý của doanh nghiệp để tư vấn nên áp dụng phương pháp khấu trừ hay trực tiếp.
• Hỗ trợ đăng ký phương pháp khấu trừ (Mẫu 01/GTGT): Nếu doanh nghiệp đủ điều kiện và muốn áp dụng tự nguyện phương pháp khấu trừ.
• Hướng dẫn kê khai theo từng phương pháp: Cung cấp hướng dẫn chi tiết cách lập Tờ khai Mẫu 01/GTGT (khấu trừ) hoặc Mẫu 04/GTGT (trực tiếp).
• Tư vấn sử dụng hóa đơn: Hướng dẫn sử dụng Hóa đơn GTGT hay Hóa đơn bán hàng phù hợp với phương pháp đã chọn.
• Dịch vụ kế toán thuế trọn gói: Thực hiện toàn bộ nghiệp vụ kế toán, kê khai thuế GTGT theo đúng phương pháp tính thuế của doanh nghiệp.

Tại sao nên chọn A.C.S.C?

• Am hiểu luật thuế: Luôn cập nhật các quy định mới nhất về thuế GTGT, điều kiện áp dụng các phương pháp.
• Kinh nghiệm thực tế: Đã tư vấn cho nhiều doanh nghiệp lựa chọn và triển khai phương pháp tính thuế hiệu quả.
• Giải pháp tối ưu: Giúp doanh nghiệp lựa chọn phương pháp phù hợp nhất, đảm bảo tuân thủ và tối ưu hóa nghĩa vụ thuế.
• Hỗ trợ tận tình: Luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của doanh nghiệp.

A.C.S.C – Đối tác tin cậy về Kế toán và Thuế cho doanh nghiệp!

VÕ THỊ KIM PHỤNG – PHỤNG KIO

CEO Phụng Kio – Giám đốc Công ty TNHH TMDV A.C.S.C với phương châm luôn cố gắng đem đến những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng của mình.

MS Phụng và đội ngũ công ty luôn làm việc nhiệt huyết và hiệu quả nhất nhằm gửi tới khách hàng những dịch vụ hoàn thiện và nhanh chóng trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh nhằm giúp khách hàng an tâm trong quá trình mở công ty và phát triển kinh doanh.

Tôi và đội ngũ công ty xin chân thành cảm ơn quý khách hàng vì đã lựa chọn công ty ACSC là người bạn đồng hành của quý doanh nghiệp về Dịch vụ Thành lập công ty- Dịch vụ đặt tên công ty theo Phong thủy – Thay đổi giấy phép – Báo cáo Thuế – Khai Thuế

“Với kinh nghiệm trong nhiều năm về thủ tục pháp lý cùng một chút đam mê về lĩnh vực phong thủy, qua thời gian nghiên cứu và tìm tòi, tôi tin rằng với kiến thức chút ít của tôi có thể phần nào hỗ trợ và đồng hành trong sự phát triển của quý doanh nghiệp.”