Phân Biệt Thuế Phí Và Lệ Phí: Quy Định Rõ Ràng

Tư vấn chuyên môn

Võ Thị Kim Phụng ( Phụng Kio) Ceo – Kế toán trưởng

Xem thêm

Phân biệt thuế phí và lệ phí là việc làm rõ sự khác nhau giữa ba loại khoản thu chính của ngân sách nhà nước, dựa trên các tiêu chí về mục đích, tính chất và căn cứ pháp lý theo Luật Phí và Lệ phí và các luật thuế liên quan. Việc hiểu đúng các khái niệm này giúp tổ chức, cá nhân xác định chính xác nghĩa vụ tài chính của mình đối với Nhà nước.

Để hỗ trợ bạn trong việc này, ACSC Dichvuthanhlap.com cung cấp giải pháp thông tin chi tiết, so sánh các đặc điểm cơ bản và pháp lý của thuế, phí, lệ phí. Chúng tôi sẽ làm rõ sự khác nhau giữa các khoản thu ngân sách nhà nước này, giúp bạn áp dụng đúng trong thực tế và tuân thủ pháp luật về quản lý thuế, phí.

Thuế, Phí và Lệ phí là ba nguồn thu quan trọng của Ngân sách Nhà nước (NSNN), đóng góp vào việc duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước và cung cấp các dịch vụ công cộng cho xã hội. Mặc dù đều là các khoản đóng góp tài chính mà tổ chức, cá nhân phải thực hiện, ba khái niệm này có bản chất pháp lý, mục đích thu và cơ chế quản lý hoàn toàn khác nhau.

Việc phân biệt thuế phí và lệ phí một cách rõ ràng là cần thiết vì những lý do sau:

• Hiểu đúng bản chất nghĩa vụ: Giúp người nộp (tổ chức, cá nhân) hiểu rõ tại sao mình phải nộp khoản tiền đó, khoản tiền đó phục vụ mục đích gì và quyền lợi (nếu có) mà mình nhận lại được.
• Áp dụng đúng pháp luật: Mỗi loại khoản thu được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật riêng biệt (Luật Thuế, Luật Phí và Lệ phí…). Phân biệt đúng giúp tra cứu và áp dụng đúng quy định về đối tượng, mức thu, kê khai, nộp, miễn giảm…
• Quản lý tài chính hiệu quả: Đối với doanh nghiệp, việc phân loại đúng giúp hạch toán kế toán chính xác các khoản chi phí này, ảnh hưởng đến việc xác định chi phí hợp lý khi tính thuế TNDN.
• Đảm bảo tính công bằng, minh bạch: Việc phân định rõ ràng giúp Nhà nước quản lý các khoản thu một cách minh bạch, đảm bảo sự công bằng giữa những người nộp khác nhau và sử dụng nguồn thu đúng mục đích.
• Tránh nhầm lẫn và tranh chấp: Sự không rõ ràng giữa thuế, phí, lệ phí có thể dẫn đến nhầm lẫn trong quá trình thực hiện nghĩa vụ, thậm chí gây ra tranh chấp giữa người nộp và cơ quan thu.

Do đó, việc nắm vững các tiêu chí để phân biệt thuế phí và lệ phí là kiến thức nền tảng quan trọng cho cả người dân, doanh nghiệp và cán bộ quản lý nhà nước.

Thuế là khái niệm quen thuộc nhất trong ba loại khoản thu này. Theo Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 (Khoản 1 Điều 3), Thuế được định nghĩa:

“Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân theo quy định của các luật thuế.”

Từ định nghĩa này và các quy định liên quan, có thể rút ra các bản chất cốt lõi của Thuế:

• Tính bắt buộc: Mọi tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng chịu thuế theo quy định của từng luật thuế cụ thể đều có nghĩa vụ phải nộp thuế cho Nhà nước. Việc nộp thuế không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan.
• Không mang tính hoàn trả trực tiếp: Người nộp thuế không nhận lại được một lợi ích hay dịch vụ cụ thể, trực tiếp tương ứng với số tiền thuế đã nộp. Khoản thuế nộp vào NSNN được sử dụng cho các mục đích chi tiêu công cộng chung của toàn xã hội (quốc phòng, an ninh, giáo dục, y tế, hạ tầng…).
• Không mang tính đối giá: Không có sự trao đổi ngang giá trực tiếp giữa Nhà nước và người nộp thuế. Mức thuế phải nộp thường dựa trên thu nhập, tài sản, giá trị hàng hóa/dịch vụ tiêu dùng… chứ không dựa trên lợi ích cụ thể mà người nộp nhận được từ Nhà nước.
• Do Luật định: Thuế phải được quy định bởi các văn bản luật do Quốc hội ban hành (Luật Thuế GTGT, Luật Thuế TNDN, Luật Thuế TNCN…).

Thuế là công cụ chủ yếu để Nhà nước tạo lập nguồn thu cho NSNN và thực hiện các chức năng quản lý, điều tiết kinh tế – xã hội. Việc phân biệt thuế phí và lệ phí bắt đầu từ việc hiểu rõ bản chất không hoàn trả trực tiếp này của thuế.

Xem Thêm: Làm sao nộp Hướng Dẫn Nộp Thuế Môn Bài Online và hiểu Quy Định Về Hóa Đơn GTGT, Các Khoản Phụ Cấp Không Phải Đóng BHXH?

Phí là khoản tiền gắn liền với việc cung cấp các dịch vụ công cụ thể. Theo Luật Phí và Lệ phí số 97/2015/QH13 (Khoản 1 Điều 3):

“Phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả nhằm cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ công được quy định trong Danh mục phí ban hành kèm theo Luật này.”

Các đặc điểm chính của Phí:

• Mục đích bù đắp chi phí: Phí được thu chủ yếu nhằm bù đắp một phần hoặc toàn bộ chi phí mà nhà nước hoặc đơn vị được ủy quyền đã bỏ ra để cung cấp một dịch vụ công cụ thể cho người nộp phí.
• Gắn với dịch vụ công cụ thể: Chỉ phát sinh khi tổ chức, cá nhân yêu cầu và sử dụng một dịch vụ công nằm trong danh mục phí do pháp luật quy định (Ví dụ: phí thẩm định dự án, phí cung cấp thông tin doanh nghiệp, phí sử dụng đường bộ nhà nước đầu tư…).
• Có tính phục vụ, hoàn trả gián tiếp: Người nộp phí nhận lại được một lợi ích hoặc sự phục vụ trực tiếp từ dịch vụ công mà họ sử dụng. Có yếu tố trao đổi, mặc dù không hoàn toàn ngang giá như giá dịch vụ thông thường.
• Do cơ quan có thẩm quyền quy định: Mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí phải tuân theo quy định của Luật Phí và Lệ phí và các văn bản hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Tài chính. Một phần phí thu được có thể được để lại cho đơn vị cung cấp dịch vụ để trang trải chi phí.

Việc phân biệt thuế phí và lệ phí cần chú ý đến mục đích bù đắp chi phí và tính phục vụ trực tiếp của Phí.

Lệ phí liên quan đến việc thực hiện các công việc quản lý nhà nước đối với tổ chức, cá nhân. Theo Luật Phí và Lệ phí số 97/2015/QH13 (Khoản 2 Điều 3):

“Lệ phí là khoản tiền được ấn định trước mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi được cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công, phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí ban hành kèm theo Luật này.”

Các đặc điểm chính của Lệ phí:

• Gắn với công việc quản lý nhà nước: Lệ phí được thu khi cơ quan nhà nước thực hiện một công việc quản lý hoặc cung cấp một dịch vụ công mang tính chất quản lý hành chính cho tổ chức, cá nhân (Ví dụ: Lệ phí cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Lệ phí trước bạ, Lệ phí cấp giấy phép xây dựng, Lệ phí hộ tịch…).
• Mang tính phục vụ: Người nộp lệ phí được cơ quan nhà nước phục vụ một công việc cụ thể theo yêu cầu của họ.
• Mức thu được ấn định trước: Mức lệ phí thường được quy định cố định cho từng loại công việc, không phụ thuộc nhiều vào chi phí thực tế bỏ ra của cơ quan nhà nước.
• Nộp vào Ngân sách Nhà nước: Toàn bộ số tiền lệ phí thu được phải nộp vào NSNN (trừ trường hợp đặc biệt được Quốc hội hoặc Chính phủ quy định). Cơ quan thu lệ phí không được giữ lại để trang trải chi phí như đối với phí.
• Do cơ quan có thẩm quyền quy định: Mức thu, chế độ thu nộp lệ phí do Chính phủ, Bộ Tài chính hoặc Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định (đối với các loại lệ phí thuộc thẩm quyền địa phương).

Phân biệt thuế phí và lệ phí cần nhận diện rõ tính chất quản lý nhà nước và việc nộp toàn bộ vào NSNN của Lệ phí.

Để có cái nhìn trực quan và dễ dàng phân biệt thuế phí và lệ phí, bảng so sánh dưới đây tổng hợp các tiêu chí khác biệt cốt lõi:

Bảng so sánh này là công cụ hữu ích giúp bạn nhanh chóng phân biệt thuế phí và lệ phí trong các tình huống thực tế.

Để củng cố sự hiểu biết về cách phân biệt thuế phí và lệ phí, hãy xem xét một số ví dụ cụ thể trong đời sống và hoạt động kinh doanh:

1. Mua một chiếc ô tô mới:
   • Bạn phải trả Thuế GTGT và Thuế Tiêu thụ đặc biệt (nếu là loại xe có dung tích lớn) được cộng vào giá bán xe. Đây là Thuế, bạn nộp gián tiếp qua người bán, không nhận lại dịch vụ trực tiếp từ khoản tiền này.
   • Khi đi đăng ký xe, bạn phải nộp Lệ phí trước bạ (tính theo % giá trị xe) và Lệ phí cấp biển số. Đây là Lệ phí, bạn trả cho việc cơ quan nhà nước thực hiện công việc quản lý đăng ký phương tiện cho bạn.
   • Để xe được lưu hành, bạn phải nộp Phí sử dụng đường bộ (theo năm). Đây là Phí, bạn trả để bù đắp chi phí duy tu, bảo trì đường bộ do nhà nước quản lý mà bạn sử dụng.
2. Thành lập công ty:
   • Bạn phải nộp Lệ phí đăng ký doanh nghiệp (50.000 VNĐ) khi nộp hồ sơ tại Sở KH&ĐT. Đây là Lệ phí cho việc cơ quan ĐKKD thực hiện thủ tục cấp phép cho bạn.
   • Sau khi thành lập, bạn phải nộp Phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp (100.000 VNĐ). Đây là Phí cho dịch vụ đăng tải thông tin của bạn lên Cổng thông tin quốc gia.
   • Hàng năm, bạn phải nộp Lệ phí môn bài. Đây là Lệ phí.
   • Khi công ty có doanh thu, lợi nhuận, bạn phải nộp Thuế GTGT, Thuế TNDN. Đây là Thuế.
3. Sử dụng dịch vụ công:
   • Khi làm thủ tục cấp lại CCCD, bạn nộp Lệ phí cấp CCCD.
   • Khi đi qua trạm thu phí BOT, bạn trả Giá dịch vụ sử dụng đường bộ (do doanh nghiệp BOT thu, không phải Phí theo Luật Phí và Lệ phí).
   • Khi vào tham quan một di tích do nhà nước quản lý, bạn mua vé và nộp Phí tham quan.

Các ví dụ này cho thấy sự hiện diện đan xen của thuế, phí, lệ phí (và cả giá dịch vụ) trong các hoạt động hàng ngày, đòi hỏi chúng ta phải phân biệt thuế phí và lệ phí một cách chính xác.

Xem Thêm: Cần chuẩn bị Bộ Hồ Sơ Khai Thuế Ban Đầu, Bộ Hồ Sơ Hoàn Thuế GTGT và Gia Hạn Chữ Ký Số VNPT thế nào?

Đối với doanh nghiệp, việc phân biệt thuế phí và lệ phí không chỉ là hiểu biết pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến công tác kế toán và quản lý tài chính:

1. Hạch toán kế toán:
   • Thuế: Các loại thuế gián thu (GTGT đầu ra) không ghi nhận là doanh thu. Thuế trực thu (TNDN) là chi phí của doanh nghiệp. Các loại thuế khác (môn bài, xuất nhập khẩu…) được hạch toán vào chi phí tương ứng.
   • Phí, Lệ phí: Thường được hạch toán vào chi phí quản lý doanh nghiệp (TK 642) hoặc chi phí khác tùy thuộc vào bản chất của khoản phí, lệ phí đó.
2. Xác định chi phí được trừ khi tính thuế TNDN:
   • Các khoản thuế (trừ thuế TNDN), phí, lệ phí đã nộp, nếu liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh và có đủ chứng từ hợp lệ, thường được tính là chi phí được trừ.
   • Việc hạch toán sai (ví dụ: hạch toán thuế vào chi phí không đúng) có thể dẫn đến xác định sai chi phí được trừ, ảnh hưởng đến số thuế TNDN phải nộp.
3. Lập kế hoạch ngân sách và dòng tiền:
   • Việc phân loại đúng giúp doanh nghiệp dự trù chính xác các khoản phải nộp cho nhà nước, lập kế hoạch dòng tiền hiệu quả hơn. Biết rõ khoản nào là chi phí cố định (lệ phí môn bài), khoản nào biến đổi theo doanh thu (thuế GTGT), khoản nào theo lợi nhuận (thuế TNDN).
4. Tuân thủ nghĩa vụ: Giúp doanh nghiệp thực hiện đúng, đủ và kịp thời các nghĩa vụ nộp thuế, phí, lệ phí theo quy định của từng loại luật, tránh bị phạt do nhầm lẫn hoặc bỏ sót.

Do đó, bộ phận kế toán và quản lý tài chính doanh nghiệp cần nắm vững cách phân biệt thuế phí và lệ phí để đảm bảo công tác quản lý hiệu quả và tuân thủ pháp luật.

A.C.S.C cung cấp dịch vụ kế toán trọn gói, giúp doanh nghiệp hạch toán chính xác các khoản thuế, phí, lệ phí và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính với nhà nước.

Mặc dù có định nghĩa pháp lý rõ ràng, trong thực tế vẫn có nhiều khoản thu dễ gây nhầm lẫn. Dưới đây là một số trường hợp và cách phân biệt nhanh:

• Học phí vs. Phí: Trước đây học phí được coi là một loại phí. Tuy nhiên, theo Luật Giá và Luật Giáo dục đại học sửa đổi, học phí hiện nay được xem là Giá dịch vụ giáo dục đào tạo, do cơ sở giáo dục (công lập hoặc ngoài công lập) cung cấp và thu theo mức quy định hoặc thỏa thuận. Nó không còn nằm trong Danh mục phí ban hành kèm Luật Phí và Lệ phí.
• Viện phí vs. Phí: Tương tự học phí, viện phí hiện nay là Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, không phải là Phí theo Luật Phí và Lệ phí.
• Lệ phí trước bạ vs. Thuế: Mặc dù cách tính dựa trên tỷ lệ % giá trị tài sản (giống thuế tài sản), nhưng Lệ phí trước bạ được xếp vào Danh mục Lệ phí do nó gắn liền với việc cơ quan nhà nước thực hiện công việc quản lý đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.
• Phí sử dụng đường bộ vs. Giá dịch vụ: Cần phân biệt rõ:
  1. Phí sử dụng đường bộ thu đối với ô tô nộp định kỳ (do Quỹ bảo trì đường bộ TW quản lý) là Phí theo Luật Phí và Lệ phí.
  2. Phí thu tại các trạm thu phí BOT (Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao) là Giá dịch vụ sử dụng đường bộ, do nhà đầu tư BOT thu để hoàn vốn, không phải Phí theo Luật Phí và Lệ phí.
• Phí đậu xe, trông giữ xe: Thường là Giá dịch vụ, do đơn vị cung cấp dịch vụ (có thể là nhà nước hoặc tư nhân) quy định mức thu.

Cách phân biệt nhanh (Mẹo):

• Nếu khoản nộp không gắn với việc bạn nhận được một dịch vụ hay sự phục vụ cụ thể nào từ nhà nước -> Khả năng cao là Thuế.
• Nếu khoản nộp gắn với một dịch vụ công cụ thể bạn sử dụng (thẩm định, cung cấp thông tin, tham quan…) và có tính bù đắp chi phí -> Khả năng cao là Phí.
• Nếu khoản nộp gắn với việc cơ quan nhà nước thực hiện một thủ tục hành chính cho bạn (cấp giấy tờ, đăng ký…) -> Khả năng cao là Lệ phí.

Tuy nhiên, cách tốt nhất vẫn là tra cứu Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm Luật Phí và Lệ phí hoặc các văn bản pháp luật chuyên ngành để có câu trả lời chính xác nhất.

Đăng ký dịch vụ trọn gói Của A.C.S.C

Dịch Vụ báo cáo thuế và làm sổ sách kế toán ➔

Dịch Vụ Đăng Ký Hóa Đơn Điện Tử ➔

Dịch vụ đăng ký chữ ký số tại A.C.S.C ➔

Việc phân biệt thuế phí và lệ phí cũng như tuân thủ các nghĩa vụ tài chính liên quan là vấn đề phức tạp đối với nhiều doanh nghiệp. Sai sót có thể dẫn đến rủi ro pháp lý và tài chính. Dịch Vụ A.C.S.C AOI cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên sâu, giúp doanh nghiệp bạn hiểu đúng và thực hiện đủ các nghĩa vụ này.

1. Dịch vụ tư vấn của A.C.S.C:
   • Giải thích, phân biệt: Làm rõ bản chất, sự khác biệt giữa các loại thuế, phí, lệ phí theo quy định mới nhất.
   • Tư vấn nghĩa vụ cụ thể: Xác định các loại thuế, phí, lệ phí mà doanh nghiệp phải nộp dựa trên ngành nghề, quy mô hoạt động.
   • Hướng dẫn kê khai, nộp: Cung cấp hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, thủ tục, thời hạn kê khai và nộp các khoản thuế, phí, lệ phí.
   • Hỗ trợ hạch toán kế toán: Tư vấn cách hạch toán các khoản thuế, phí, lệ phí vào chi phí hợp lý, hợp lệ.
   • Rà soát tuân thủ: Kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí của doanh nghiệp, phát hiện và cảnh báo rủi ro.
   • Dịch vụ Kế toán – Thuế trọn gói: Thay mặt doanh nghiệp thực hiện toàn bộ công tác kế toán và kê khai, nộp các loại thuế, phí, lệ phí.
2. Tại sao chọn A.C.S.C?
   • Chuyên môn pháp lý vững chắc: Đội ngũ luật sư, chuyên gia am hiểu sâu sắc pháp luật về thuế, phí, lệ phí và kế toán.
   • Kinh nghiệm thực tiễn: Đã tư vấn và giải quyết các vấn đề liên quan cho hàng ngàn doanh nghiệp.
   • Cập nhật liên tục: Luôn nắm bắt các thay đổi, hướng dẫn mới nhất từ cơ quan quản lý.
   • Giải pháp tối ưu: Giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật đồng thời tối ưu hóa chi phí.

Liên hệ A.C.S.C để được tư vấn về Thuế – Phí – Lệ phí: Đảm bảo doanh nghiệp bạn luôn hoạt động đúng luật và hiệu quả về tài chính.

VÕ THỊ KIM PHỤNG – PHỤNG KIO

CEO Phụng Kio – Giám đốc Công ty TNHH TMDV A.C.S.C với phương châm luôn cố gắng đem đến những dịch vụ tốt nhất cho khách hàng của mình.

MS Phụng và đội ngũ công ty luôn làm việc nhiệt huyết và hiệu quả nhất nhằm gửi tới khách hàng những dịch vụ hoàn thiện và nhanh chóng trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh nhằm giúp khách hàng an tâm trong quá trình mở công ty và phát triển kinh doanh.

Tôi và đội ngũ công ty xin chân thành cảm ơn quý khách hàng vì đã lựa chọn công ty ACSC là người bạn đồng hành của quý doanh nghiệp về Dịch vụ Thành lập công ty- Dịch vụ đặt tên công ty theo Phong thủy – Thay đổi giấy phép – Báo cáo Thuế – Khai Thuế

“Với kinh nghiệm trong nhiều năm về thủ tục pháp lý cùng một chút đam mê về lĩnh vực phong thủy, qua thời gian nghiên cứu và tìm tòi, tôi tin rằng với kiến thức chút ít của tôi có thể phần nào hỗ trợ và đồng hành trong sự phát triển của quý doanh nghiệp.”